مقایسه جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت

سودا مجتهدی

اردیبهشت 9, 1404

مقایسه بین جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت و انتخاب بین این دو زبان برنامه‌نویسی به عوامل مختلفی مانند سطح پیچیدگی پروژه، ساختار تیم توسعه و اهداف بلندمدت آن بستگی دارد. جاوااسکریپت، زبانی سبک و انعطاف‌پذیر است که برای نمونه‌سازی سریع و پروژه‌های کوچک گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آید. در مقابل، تایپ اسکریپت با برخورداری از سیستم تایپ استاتیک و ابزارهای توسعه پیشرفته، امکان شناسایی زودهنگام خطاها را فراهم می‌کند و فرآیند نگه‌داری پروژه‌های بزرگ مقیاس را به مراتب آسان‌تر می‌سازد.

اگر هدف توسعه یک نمونه اولیه با سرعت بالا و نیازهای ساده باشد، استفاده از جاوااسکریپت می‌تواند تصمیم منطقی‌تری باشد. اما در پروژه‌های سازمانی یا اپلیکیشن‌هایی که نیازمند پایداری بالا، مقیاس‌پذیری و همکاری تیمی هستند، تایپ اسکریپت معمولاً انتخاب حرفه‌ای‌تر و مطمئن‌تری است.

در این مقاله، تفاوت‌های کلیدی و کاربردی میان جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت را بررسی خواهیم کرد. این مقایسه با تکیه بر مثال‌های کدنویسی، تحلیل ویژگی‌ها و بررسی اکوسیستم توسعه انجام می‌شود تا درک دقیق‌تری از نقاط قوت و ضعف هر یک به دست آوریم.

مقایسه جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت

در برخی پروژه‌ها، نبود سیستم تایپ استاتیک می‌تواند منجر به بروز خطاهای مهمی در زمان اجرا شود؛ به ویژه در اپلیکیشن‌هایی که با داده‌های حساس مانند تراکنش‌های مالی یا اطلاعات کاربران سروکار دارند. به عنوان مثال، ارسال نادرست نوع داده به یک تابع، مانند ارسال رشته به جای عدد، ممکن است در ظاهر مشکلی ایجاد نکند، اما در عمل باعث بروز اختلالات جدی در عملکرد سیستم شود.

یکی از مزایای مهم تایپ اسکریپت در مقایسه با جاوااسکریپت، شناسایی چنین خطاهایی در زمان کامپایل است. تجربه تیم‌های مختلف نشان داده است که با انتقال به تایپ اسکریپت، خطاهای زمان اجرا به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و نگه‌داری کد نیز ساده‌تر می‌شود.

البته این بدان معنا نیست که تایپ اسکریپت در همه موارد انتخاب بهتری است. در پروژه‌هایی مانند نمونه‌سازی سریع، بازی‌های بلادرنگ یا اسکریپت‌های کوتاه و ساده، استفاده از جاوااسکریپت می‌تواند روند توسعه را تسریع کند و از پیچیدگی‌های غیرضروری جلوگیری نماید.

در ادامه، به بررسی دقیق‌تر قابلیت‌ها، مزایا، محدودیت‌ها و تفاوت‌های کلیدی این دو زبان می‌پردازیم تا در موقعیت‌های مختلف، انتخابی آگاهانه‌تر میان جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت داشته باشیم.

جاوااسکریپت چیست؟

جاوااسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا و تفسیرشونده است که امکان توسعه تعاملی صفحات وب را فراهم می‌کند. این زبان در سال ۱۹۹۵ توسط Brendan Eich ساخته شد و خیلی زود به یکی از اجزای حیاتی توسعه وب تبدیل گردید.

جاوااسکریپت به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که برنامه‌هایی داینامیک و واکنش‌گرا بسازند.

در ابتدا، جاوااسکریپت صرفاً برای اسکریپت‌نویسی در سمت کاربر استفاده می‌شد، اما امروزه کاربرد آن به توسعه سمت سرور (Node.js)، توسعه اپلیکیشن‌های موبایل (React Native) و حتی ساخت بازی نیز گسترش یافته است.

نمونه‌ای از کد جاوااسکریپت

function greet(name) {

return "Hello, " + name;

}

console.log(greet("Alice")); // Output: Hello, Alice

function greet(name) { return "Hello, " + name; } console.log(greet("Alice")); // Output: Hello, Alice

function greet(name) {
    return "Hello, " + name;
}

console.log(greet("Alice")); // Output: Hello, Alice

تابع بالا، نامی را دریافت کرده و یک پیام خوش‌آمدگویی return می‌کند. با این حال، از آن‌جایی که جاوااسکریپت یک زبان با تایپ داینامیک است، ارسال مقدار غیر از رشته می‌تواند منجر به رفتارهای غیرمنتظره شود:

console.log(greet(42)); // Output: Hello, 42

console.log(greet(42)); // Output: Hello, 42

در نبود بررسی نوع داده، جاوااسکریپت صحت نوع ورودی‌ها را بررسی نمی‌کند و این موضوع می‌تواند منبعی برای بروز باگ‌ها باشد.

چه زمانی باید از جاوااسکریپت استفاده کنیم؟

جاوااسکریپت انتخاب مناسبی است برای:

پروژه‌های کوچک مقیاس که نمونه‌سازی سریع در آن‌ها اهمیت دارد
وب اپلیکیشن‌هایی که نیاز به بررسی سخت‌گیرانه‌ی نوع داده ندارند
توسعه‌دهندگانی که تایپ داینامیک را ترجیح می‌دهند و می‌خواهند بدون مرحله کامپایل، سریع‌تر توسعه دهند

با وجود این‌که جاوااسکریپت زبانی چندمنظوره و منعطف است، اما با بزرگ‌تر شدن پروژه‌ها، مدیریت آن می‌تواند دشوار شود؛ جایی که نقش تایپ اسکریپت پررنگ‌تر می‌شود.

تایپ اسکریپت چیست؟

تایپ اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی متن‌باز با تایپ استاتیک است که توسط مایکروسافت توسعه داده شده است.

زبان برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت یک superset از جاوااسکریپت محسوب می‌شود؛ به این معنا که هر کدی که در جاوااسکریپت معتبر باشد، در تایپ اسکریپت نیز معتبر است. اما تایپ اسکریپت قابلیت‌هایی مانند تایپ استاتیک، اینترفیس‌ها و ابزارهای پیشرفته‌تری را به ارمغان می‌آورد که در نگه‌داری و مقیاس‌پذیری پروژه‌ها بسیار مؤثرند.

برخلاف جاوااسکریپت که به صورت تفسیرشونده اجرا می‌شود، کد تایپ اسکریپت پیش از اجرا به جاوااسکریپت کامپایل می‌شود. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از خطاها در مرحله توسعه شناسایی شوند، نه در زمان اجرا.

نمونه‌ای از کد تایپ اسکریپت

function greet(name: string): string {

return `Hello, ${name}`;

}

console.log(greet("Alice")); // Output: Hello, Alice

// The following line will cause a compilation error:

// console.log(greet(42));

function greet(name: string): string { return `Hello, ${name}`; } console.log(greet("Alice")); // Output: Hello, Alice // The following line will cause a compilation error: // console.log(greet(42));

function greet(name: string): string {
    return `Hello, ${name}`;
}

console.log(greet("Alice")); // Output: Hello, Alice

// The following line will cause a compilation error:
// console.log(greet(42));

از آن‌جایی که تایپ اسکریپت تایپ‌ها را به‌صورت سخت‌گیرانه بررسی می‌کند، اگر به جای رشته یک عدد پاس داده شود، در زمان کامپایل خطا ایجاد خواهد شد و از بروز مشکلات در زمان اجرا جلوگیری می‌شود.

چه زمانی باید از تایپ اسکریپت استفاده کنیم؟

تایپ اسکریپت بهترین انتخاب است برای:

اپلیکیشن‌های بزرگ مقیاس که نیاز به نگه‌داری بلندمدت دارند
تیم‌هایی که روی پروژه‌های سازمانی کار می‌کنند و به‌واسطه‌ی تایپ ایستا همکاری مؤثرتری دارند
پروژه‌هایی که کاهش خطاهای زمان اجرا در آن‌ها حیاتی است

اگرچه تایپ اسکریپت مرحله کامپایل را به فرآیند توسعه اضافه می‌کند، اما مزایایی مانند کیفیت بالاتر کد و قابلیت نگه‌داری بهتر باعث شده که بسیاری از توسعه‌دهندگان آن را به جاوااسکریپت ترجیح دهند.

تفاوت‌های کلیدی بین جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت

سیستم تایپ

یکی از اساسی‌ترین تفاوت‌ها بین جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت، نوع سیستم تایپ آن‌هاست.

جاوااسکریپت از سیستم تایپ داینامیک استفاده می‌کند؛ به این معنا که نوع متغیرها در زمان اجرا تعیین می‌شود و می‌توان به یک متغیر، مقادیر مختلف با تایپ‌های متفاوت نسبت داد.

در مقابل، تایپ اسکریپت دارای تایپ استاتیک است؛ بنابراین نوع متغیرها باید به صورت صریح مشخص شود. این ویژگی کمک می‌کند تا خطاهای تایپی در مرحله کامپایل شناسایی شده و از بروز مشکلات در زمان اجرا جلوگیری شود. به عنوان مثال:

در جاوااسکریپت:

let message = "Hello";

message = 42; // No error in JavaScript, but this could cause unexpected issues.

let message = "Hello"; message = 42; // No error in JavaScript, but this could cause unexpected issues.

let message = "Hello";
message = 42; // No error in JavaScript, but this could cause unexpected issues.

در تایپ اسکریپت:

let message: string = "Hello";

message = 42; // TypeScript error: Type 'number' is not assignable to type 'string'.

let message: string = "Hello"; message = 42; // TypeScript error: Type 'number' is not assignable to type 'string'.

let message: string = "Hello";
message = 42; // TypeScript error: Type 'number' is not assignable to type 'string'.

فرآیند اجرا (کامپایل)

جاوااسکریپت به صورت مستقیم در مرورگر یا محیط اجرا تفسیر می‌شود و نیازی به مرحله کامپایل ندارد. اما تایپ اسکریپت قبل از اجرا به جاوااسکریپت کامپایل می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که بسیاری از خطاها قبل از اجرا تشخیص داده شوند و زمان توسعه بهینه‌تر گردد.

مدیریت خطا

در زمینه مدیریت خطاها، جاوااسکریپت معمولاً خطاها را در زمان اجرا نشان می‌دهد، که ممکن است باعث بروز رفتارهای غیرمنتظره شود. در مقابل، تایپ اسکریپت با بررسی کد در مرحله کامپایل، بسیاری از خطاها را زودتر تشخیص می‌دهد و جلوی بروز مشکلات در زمان اجرا را می‌گیرد.

مدیریت خطا

در جاوااسکریپت، خطاهای مرتبط با نوع داده‌ها معمولاً در زمان اجرا ظاهر می‌شوند. این موضوع ممکن است موجب بروز رفتارهای غیرمنتظره شود. در تایپ اسکریپت، این خطاها در مرحله کامپایل شناسایی می‌شوند و جلوی ورود آن‌ها به مرحله production گرفته می‌شود. به عنوان مثال:

در جاوااسکریپت:

function add(a, b) {

return a + b;

}

console.log(add(5, "10")); // Output: "510" (unexpected behavior)

function add(a, b) { return a + b; } console.log(add(5, "10")); // Output: "510" (unexpected behavior)

function add(a, b) {
    return a + b;
}
console.log(add(5, "10")); // Output: "510" (unexpected behavior)

در تایپ اسکریپت:

function add(a: number, b: number): number {

return a + b;

}

console.log(add(5, "10")); // Compilation error: Argument of type 'string' is not assignable to parameter of type 'number'.

function add(a: number, b: number): number { return a + b; } console.log(add(5, "10")); // Compilation error: Argument of type 'string' is not assignable to parameter of type 'number'.

function add(a: number, b: number): number {
    return a + b;
}
console.log(add(5, "10")); // Compilation error: Argument of type 'string' is not assignable to parameter of type 'number'.

نگه‌داری از کد

وقتی پروژه بزرگ‌تر می‌شود، موضوع نگه‌داری و مقیاس‌پذیری کد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در جاوااسکریپت به دلیل نبود بررسی نوع داده‌ها، نگه‌داری پروژه‌های بزرگ ممکن است دشوار شود. اما تایپ اسکریپت با داشتن تایپ استاتیک و ابزارهای قدرتمند برای refactor کردن، کار با پروژه‌های بزرگ را بسیار آسان‌تر می‌کند.

نگه‌داری و مقیاس‌پذیری کد

در پروژه‌های کوچک، استفاده از جاوااسکریپت ساده و سریع است. اما با بزرگ‌تر شدن پروژه، به‌دلیل عدم وجود بررسی نوع داده‌ها، نگه‌داری از کد می‌تواند دشوار و خطاپذیر باشد. تایپ اسکریپت با بهره‌گیری از تایپ استاتیک و ابزارهای پیشرفته مانند تکمیل خودکار، refactoring و IntelliSense، نگه‌داری و توسعه پروژه‌های بزرگ را بسیار ساده‌تر و مطمئن‌تر می‌سازد.

پشتیبانی از برنامه‌نویسی شی‌گرا (OOP)

جاوااسکریپت از وراثت مبتنی بر Prototype پشتیبانی می‌کند. در حالی‌که تایپ اسکریپت علاوه‌بر پشتیبانی از کلاس‌ها، قابلیت‌هایی نظیر interface و generic‌ها را نیز فراهم می‌کند که باعث تمیزتر شدن ساختار کد و سازماندهی بهتر آن در پروژه‌های بزرگ می‌شود. به عنوان مثال:

در جاوااسکریپت:

function Person(name) {

this.name = name;

}

Person.prototype.greet = function() {

return `Hello, my name is ${this.name}`;

};

let person = new Person("Alice");

console.log(person.greet());

function Person(name) { this.name = name; } Person.prototype.greet = function() { return `Hello, my name is ${this.name}`; }; let person = new Person("Alice"); console.log(person.greet());

function Person(name) {
    this.name = name;
}
Person.prototype.greet = function() {
    return `Hello, my name is ${this.name}`;
};

let person = new Person("Alice");
console.log(person.greet());

در تایپ اسکریپت:

class Person {

constructor(private name: string) {}

greet(): string {

return `Hello, my name is ${this.name}`;

}

let person = new Person("Alice");

console.log(person.greet());

class Person { constructor(private name: string) {} greet(): string { return `Hello, my name is ${this.name}`; } } let person = new Person("Alice"); console.log(person.greet());

class Person {
    constructor(private name: string) {}
    greet(): string {
        return `Hello, my name is ${this.name}`;
    }
}

let person = new Person("Alice");
console.log(person.greet());

پشتیبانی ابزارها

ابزارهای توسعه (IDE) برای تایپ اسکریپت امکانات پیشرفته‌تری نسبت به جاوااسکریپت ارائه می‌دهند. مواردی مانند تشخیص خطا لحظه‌ای، پیشنهادهای هوشمند، تکمیل خودکار پیشرفته و قابلیت بازسازی ساختاری کد از جمله ویژگی‌هایی هستند که بهره‌وری توسعه‌دهنده را در تایپ اسکریپت افزایش می‌دهند. در حالی‌که در جاوااسکریپت، این قابلیت‌ها محدودتر و ساده‌تر هستند.

انتقال از جاوااسکریپت به تایپ اسکریپت

خوشبختانه انتقال از جاوااسکریپت به تایپ اسکریپت نیاز به بازنویسی کامل کد ندارد و می‌توانیم این فرآیند را به صورت تدریجی انجام دهیم:

ابتدا پسوند فایل‌ها را از
.js
.js به
.ts
.ts تغییر می‌دهیم و ویژگی‌های تایپ اسکریپت را به مرور فعال می‌کنیم.
با ایجاد یک فایل
tsconfig.json
tsconfig.json، تنظیمات مربوط به کامپایلر تایپ اسکریپت را مشخص می‌نماییم.
در مراحل اولیه می‌توانیم برای تایپ‌هایی که مشخص نیستند از تایپ
any
any استفاده کرده و به مرور زمان آن‌ها را دقیق‌تر تعریف کنیم.
فعال‌سازی حالت strict نیز باعث می‌شود بررسی نوع داده‌ها سخت‌گیرانه‌تر انجام شده و امنیت کد بالاتر برود.

نمونه‌ای از فایل پیکربندی

tsconfig.json

tsconfig.json:

{

"compilerOptions": {

"target": "ES6",

"strict": true,

"outDir": "./dist",

"rootDir": "./src"

}

{ "compilerOptions": { "target": "ES6", "strict": true, "outDir": "./dist", "rootDir": "./src" } }

{
  "compilerOptions": {
    "target": "ES6",
    "strict": true,
    "outDir": "./dist",
    "rootDir": "./src"
  }
}

جمع‌بندی

در مقایسه جاوااسکریپت و تایپ اسکریپت، نمی‌توان یک پاسخ قطعی برای همه موقعیت‌ها ارائه داد. هر دو زبان دارای مزایا و محدودیت‌هایی هستند که باید در چارچوب نیازهای پروژه مورد ارزیابی قرار گیرند.

جاوااسکریپت با انعطاف‌پذیری بالا، یادگیری ساده و سرعت توسعه، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های سبک، نمونه‌سازی سریع و تیم‌های کوچک به شمار می‌رود. در مقابل، تایپ اسکریپت با بهره‌گیری از تایپ استاتیک، قابلیت اشکال‌زدایی بهتر و ابزارهای توسعه پیشرفته، گزینه‌ای قدرتمند برای اپلیکیشن‌های بزرگ مقیاس و تیم‌های چندنفره است.

اگر هدف، توسعه اپلیکیشنی مقیاس‌پذیر، قابل نگه‌داری و مقاوم در برابر خطاهای رایج باشد، تایپ اسکریپت انتخابی هوشمندانه‌تر خواهد بود. اما برای پروژه‌های کوتاه مدت یا مواردی که سرعت پیاده‌سازی اولویت دارد، جاوااسکریپت همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است.

در نهایت، آنچه اهمیت دارد، شناخت درست از تفاوت‌ها و قابلیت‌های این دو زبان است؛ چرا که تنها با تصمیم‌گیری آگاهانه، می‌توان بهره‌وری توسعه را به حداکثر رساند.

دیدگاه‌ها:

افزودن دیدگاه جدید لغو پاسخ

برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.