تقریباً همه توسعهدهندگان ایدههای فوقالعادهای برای ساخت پروژههای جدید دارند. اما زمانی که میخواهند از ایده به اجرا برسند، معمولاً در همان مراحل ابتدایی متوقف میشوند؛ گاهی پروژه را نیمهکاره رها میکنند و گاهی هرگز به پایان نمیبرند. این اتفاق برای بسیاری از ما آشناست و طبیعی بهنظر میرسد؛ اما نکته مهم اینجاست که میتوان با کمی برنامهریزی درست، افزایش سرعت توسعه پروژه را بهصورت هدفمند تجربه کرد.
در این مقاله به روشهایی میپردازیم که به ما کمک میکنند پروژهها را اصولیتر برنامهریزی کنیم، مسیر توسعه را دقیقتر مدیریت کنیم و در نهایت، سریعتر و کارآمدتر به نتیجه نهایی برسیم.
ممکن است انتظار داشته باشیم برای برنامهریزی مؤثر پروژهها به ابزارهای پیچیده نیاز داشته باشیم، اما واقعیت این است که مؤثرترین ابزار، گاهی سادهترین آنهاست. یکی از همین ابزارهای ساده، یک وایتبرد معمولی است.
در نگاه اول ممکن است ابتدایی بهنظر برسد، اما استفاده از وایتبرد برای ترسیم ساختار پروژه، نوشتن ایدهها، طراحی مدلهای داده و حتی طرح رابط کاربری، یکی از کارآمدترین روشهایی است که نظم، تمرکز و در نهایت سرعت ما را در توسعه چند برابر میکند.
البته این موضوع محدود به وایتبرد فیزیکی نیست. میتوانیم از ابزارهای مشابه مانند Excalidraw، یک داکیومنت متنی ساده و یا حتی یک ورق کاغذ استفاده کنیم. نکته کلیدی این است که فضایی آزاد و انعطافپذیر داشته باشیم تا بتوانیم ایدهها را بدون محدودیت بنویسیم و ساختار کلی پروژه را شکل دهیم.
علت اصلی اثربخشی این روش، آزادی عمل در مراحل اولیه طراحی است. در این مرحله، بهجای چارچوبهای سخت ابزارهای تخصصی مانند Figma یا نرمافزارهای طراحی دیتابیس، به سادگی و انعطافپذیری نیاز داریم. آن ابزارها زمانی مفید هستند که طرح کلی پروژه نهایی شده باشد و بخواهیم نسخه دقیقتری از آن بسازیم. اما در آغاز مسیر، تمرکز اصلی باید بر سادگی، سرعت و وضوح ایدهها باشد.
اولین قدم در برنامهریزی پروژه این است که ایده را از ذهن بیرون بکشیم و روی وایتبرد یا کاغذ بنویسیم. در این مرحله نیازی به درج تمام جزئیات فنی نیست؛ هدف کسب یک دید کلی نسبت به ساختار صفحات، جریان کاربری و مدلهای داده است.
در ابتدای مسیر، معمولاً مدلهای داده و جزئیات ساختار هنوز کامل نیستند؛ هیچ برنامهریزیای از روز اول بینقص نیست. با این حال، داشتن همین دید کلی کمک میکند ارتباط اجزای پروژه را بهتر بشناسیم و از تصمیمگیریهای شتابزده در حین توسعه جلوگیری کنیم.
در طول توسعه باید بهصورت منظم به طرح اولیه بازگردیم و آن را بهروزرسانی کنیم. هرگاه با مسئلهای مواجه شدیم یا متوجه تغییر نیازمندیهایی شدیم، پیش از نوشتن هر خط کد چند دقیقه زمان بگذاریم و آن بخش را مجدداً برنامهریزی کنیم. این رویکرد باعث میشود تصمیمها آگاهانهتر باشند و فرایند توسعه هدفمندتر پیش برود.
برنامهریزی فقط برای نظمدهی نیست؛ بلکه مستقیماً باعث افزایش سرعت توسعه پروژه میشود. در ادامه سه دلیل اصلی این موضوع را بررسی میکنیم:
وقتی از ابتدا مسیر پروژه مشخص باشد، دقیقاً میدانیم چه کارهایی باید انجام دهیم. در این حالت، فهرستی از تسکها داریم که شامل مدلهای داده، صفحات و ویژگیهای کلیدی پروژه است.
برای مثال، اگر در مرحله برنامهریزی تصمیم بگیریم به مدل «Todo» نیاز داریم، میتوانیم کار را به بخشهای کوچکتری تقسیم کنیم: ایجاد مدل در دیتابیس، طراحی صفحه نمایش، صفحه ویرایش و افزودن مورد جدید.
این رویکرد مرحلهبهمرحله، پروژه را قابلکنترل میکند. هر بار که یکی از تسکها را کامل میکنیم، احساس پیشرفت میکنیم و انگیزه ادامه دادن در ما افزایش مییابد. بسیاری از پروژهها فقط بهدلیل نداشتن مسیر شفاف نیمهکاره میمانند.
یکی دیگر از مزایای بزرگ برنامهریزی، درک واقعبینانه از اندازه واقعی پروژه قبل از شروع کار است.
گاهی ایدهای بهنظر ساده میآید، اما وقتی آن را روی وایتبرد مینویسیم، متوجه میشویم حجم کار چند برابر چیزی است که تصور میکردیم. با این روش، بهجای اینکه بعد از هفتهها کار به بنبست برسیم، تنها در نیم ساعت تصمیم بهینهتری میگیریم و صدها ساعت در زمان صرفهجویی میکنیم.
نوشتن مدلهای داده، ساختار صفحات و ارتباط بین آنها پیش از شروع کدنویسی، به ما کمک میکند خطاهای طراحی را زودتر شناسایی کنیم و سریعتر اصلاح کنیم.
در بسیاری از پروژهها در میانه مسیر متوجه میشویم مدلهای دیتابیس پیچیدهتر از تصور اولیه هستند و نیاز به بازنویسی دارند. این یعنی صرف زمان زیاد برای اصلاح ساختار. اما وقتی از ابتدا ساختار را روی وایتبرد طراحی میکنیم، این مشکلات زودتر نمایان میشوند و میتوانیم با چند اصلاح ساده در برنامهریزی، از صرف زمان و هزینه اضافی جلوگیری کنیم.
برنامهریزی، مهمترین و مؤثرترین گام در مسیر توسعه هر پروژه است. با صرف زمانی کوتاه در ابتدای کار میتوان صدها ساعت از زمان توسعه را صرفهجویی کرد و احتمال ناتمام ماندن پروژه را به حداقل رساند.
اگر هدف ما افزایش سرعت توسعه پروژه است، باید از همان ابتدا برای طراحی ساختار و مسیر اجرای آن زمان بگذاریم. ترسیم دیاگرامها و مسیر کاربر پیش از شروع کدنویسی، نهتنها باعث نظم و شفافیت بیشتر میشود، بلکه کل فرآیند توسعه را سریعتر، منسجمتر و دقیقتر پیش میبرد.
دیدگاهها: